العلم و الدین توامان، اذا افترقا احترقا

"علم و دین پیوسته با یكدیگرند و هر گاه جدای از هم شدند، آتش افروز خواهند بود."

اما نكته بسیار مهمی كه در این میان هرگز نباید آن را فراموش كرد، نقصان علم نسبت به دین است، چرا كه “دین” توسط آفرینشگر و خالق توانای هستی وضع شده است كه هم آگاه و مسلط بر همه جزئیات و ظرایف آفرینش است و همه آنچه كه برای سعادت و نیكبختی انسان در دنیا و آخرت لازم است، بهتر از هر كس دیگری می داند، اما “علم” حاصل مجاهدات و تلاش های پی گیر “انسان” برای آگاهی یافتن به اسرار آفرینش و ارائه راه حل برای مشكلات و نابسامانی های زندگی بشری است.

بدین ترتیب بشریت وظیفه دارد با ابراز قدرتمندی كه “علم” در اختیار او قرار می دهد و در راه روشن و صراط مستقیمی كه “دین” فرا راهش گذاشته است حركت كند و مدارج كمال را مرحله به مرحله طی نماید.

بی شك در این مسیر سرانجام انسان به درجه ای خواهد رسید كه در یك نگاه توحیدی، “علم و دین” را با یكدیگر “یكی” خواهد دید و متوجه خواهد شد كه هر حقیقتی كه “علم” به طور مسلم بر آن دست یافته است از جمله همان حقایقی است كه “دین” در كامل ترین شكل خود، یعنی “اسلام” و دقیق ترین تعبیر آن یعنی “تشیع” از آن سخن گفته است.

در این مورد خیلی جالب است كه بدانیم در دیدگاه توحیدی حاكم بر سراسر قرآن، حتی یك بار كلمه “علوم” یا كلمه “ادیان” در آیات شریفه این كامل ترین كتاب سعادت به كار نرفته است، بلكه هر چه هست سخن از “علم” است و “دین”. بدین معنا كه در دیدگاه آفریدگار یگانه، تنها “یك علم” و تنها “یك دین” وجود دارد و در مكتب توحید این هر دو نیز با هم، همسو و یكسان هستند. با این توضیحات، هر گاه فرمانی از طرف دین صادر شود، ولو اینكه فرمان در نگاه اول یك “عبودیت محض” و یك “اطاعت صرف” به نظر برسد، اما چنانچه بشر با ابزار نیرومند علم، در آن فرمان، تفكر و تامل نماید، قطعا به تاییدات علمی و عقلی متعددی، حول و حوش آن خواهد رسید، چرا كه : كل حكم به الشرع، حكم به العقل.

“من لم یعرف الهیئه و التشریح، فهو عنین فی معرفت الله”.

“هر كسی كه نجوم و آناتومی نداند، در خداشناسی ناتوان است”.

به قول “امام محمد غزلی” (در كتاب جواهر القرآن) مفهوم آیات شریفه الهی: “یا ایها الانسان ما غرك بربك الكریم، الذی خلقك فسویك، فعدلك، فی ای صوره ما شاء ركبك”،

آری! همانطور كه مفهوم آیات شریفه سوره مومنون آنجا كه مراحل خلقت انسان، بیان شده است و از “نطفه و علقه و مضغه” سخن به میان آمده است یا آنجا كه از تاریكی های سه گانه رحم سخن گفته شده است، جز تا زمانی كه جنین شناسی پزشكی، به این اسرار شگرف پرداخت، روشن نشد و عظمت متحیر كننده كلام خداوند در آغاز سوره مباركه قیامت، آن جا كه انسان را به تفكر در عظمت نوك انگشتان دستش، فراخوانده شده است، جز تا زمان پیشرفت های پزشكی بشر در اوایل قرن بیستم آشكار نشد، یعنی زمانی كه “گالتون” ثابت كرد اثر برجسستگی های نوك انگشت در دو انسان مختلف، در سرتاسر دنیا، تنها زمانی ممكن است اندكی به یكدیگر شبیه شوند كه جمعیت كنونی دنیا، 13 برابر میزان فعلی شود، یعنی از 5 میلیارد نفر به حدود 64 میلیارد نفر برسد!

یا زمانی بشر متوجه اهمیت آیات شریفه سوره لقمان و بقره درباره تغذیه كودك با شیر مادر تا سن دو سالگی گردید، كه دانش پزشكی موفق به شكافتن ریزترین اجزای شیر مادر گردید و متوجه شد كه ضروری ترین ماده برای سلامتی جسمی و روانی انسان، “شیر مادر” است.

از این قبیل شواهد مسیر پزشكی در آیات قرآن، بسیار می توان یافت، كه اگر به آن مجموعه غنی و بی نظیر سخنان معصومین (ع) و آراء حكمای الهی و به طور كلی مبانی فقه شیعه را نیز اضافه نماییم متوجه عظمت شگرف و لایتناهی دستورات اسلامی در پرداختن به مسائل جسمی و پزشكی انسان، خواهیم شد.